Bài viết sẽ đề cập đến ứng dụng GIS trong quản lý đô thị bao gồm các khía cạnh khác nhau. Trong đó, quy hoạch đô thị là một quá trình đa thực tế liên quan đến cơ sở hạ tầng, hệ thống công ích, mạng lưới thông tin liên lạc, chuỗi phân phối,… Quy hoạch là quá trình phát triển và thiết kế các khu đất mở, các khu đô thị và môi trường được xây dựng.
Hoạt động quản lý có nhiều biến số như quản lý đô thị là một thách thức, nhưng công nghệ GIS hiện đại ngày nay đã cung cấp cho các cấp chính quyền và Chính phủ một giải pháp tuyệt vời.
Mục lục nội dung:
Quản lý và quy hoạch đô thị là gì?
Các nhà quy hoạch thành phố cũng có thể được gọi là các nhà quy hoạch thành phố, có nhiệm vụ thiết kế không gian thành phố và tạo ra kế hoạch cho những cải tiến và tăng trưởng của thành phố trong tương lai.
Kế hoạch này bao gồm phần lớn những thứ có thể thấy khi di chuyển trong đô thị bao gồm: đường phố, công viên, không gian công cộng,…
Theo National Geographic, hoạt động quy hoạch đô thị bắt đầu từ thế kỷ 19 khi nạn dịch bệnh hoành hành khắp các thành phố đông đúc dân cư, ô nhiễm. Từ đó, các nhà quy hoạch thành phố suy luận rằng việc bố trí dân cư ở xa các khu trung tâm công nghiệp, mùi hôi và ô nhiễm sẽ cải thiện sức khỏe cộng đồng.
Chính trong thời gian này, các sắc lệnh về quy hoạch như tách các khu đô thị thành các khu dân cư, kinh doanh và công nghiệp có hiệu lực.
Trong khi ở thời trước, các nhà quy hoạch thành phố ban đầu thường sẽ phải lo ngại về sự gia tăng dân số nhanh chóng và sự lan rộng của đô thị. Thì đối với các nhà quy hoạch hiện đại tại các nước phát triển lại phải đối mặt với vấn đề ngược lại. Các thành phố gần như không phát triển thêm và tình trạng mất dân số đang ngày một gia tăng.
Điều tra dân số Hoa Kỳ năm 2010 đã chỉ ra rằng tốc độ tăng trưởng dân số bị chậm lại ở 14 trong số 15 trung tâm đô thị lớn nhất tại đây. Do đó, các nhà quy hoạch đang cố gắng hết sức để lập kế hoạch cho những viễn cảnh tương lai không thể đoán trước.
Trong bối cảnh đó, hoạt động quản lý ngày nay đã nhờ vào ứng dụng GIS trong quản lý đô thị để có thể giúp ích cho việc triển khai quy hoạch. Hệ thống thông tin địa lý GIS đã trở thành một công cụ vô giá đối với các nhà quy hoạch đô thị, hỗ trợ việc tạo cơ sở dữ liệu, phân tích không gian và mô hình hóa cũng như trực quan hóa.
Lợi ích của ứng dụng GIS trong quản lý đô thị
Công nghệ GIS ứng dụng trong quy hoạch đô thị ngày càng trở nên hữu ích hơn. Vào những năm đầu khi công nghệ GIS mới được ra đời, chi phí lắp đặt và vận hành là một rào cản hạn chế việc áp dụng GIS trong quản lý quy hoạch.
Tuy nhiên ngày nay khi phần cứng GIS trở nên ít tốn kém hơn và các phần mềm GIS được các nhà phát triển phần mềm thiết kế để trở nên thân thiện hơn với người dùng thì số lượng ứng dụng đã tăng lên.
Lợi ích của ứng dụng GIS trong quản lý đô thị là rất đa dạng, dưới đây là 5 lợi ích phổ biến và quan trọng hàng đầu.
1. Cải thiện việc lưu trữ dữ liệu
Với việc sử dụng kho lưu trữ duy nhất cho dữ liệu và bản đồ hiện tại và trong quá khứ, GIS có thể cải thiện hiện trạng lưu hành của bản đồ, tăng hiệu quả của bản đồ chuyên đề và giảm chi phí cho việc lưu trữ dữ liệu.
2. Tăng khả năng truy cập
Ứng dụng GIS trong quản lý đô thị trên nền tảng Cloud đã mang lại lợi ích trong việc lưu trữ, quản lý và truy cập dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau trở nên dễ dàng hơn, đồng thời cho phép người dùng dễ dàng truy cập từ mọi thiết bị thông qua kết nối Internet.
3. Cải thiện việc tương tác với dữ liệu
Với một hệ thống thống nhất để lưu trữ và quản lý dữ liệu, các bên liên quan trong nội bộ có thể truy cập thông tin cần thiết ngay lập tức. Thay vì tìm kiếm và sàng lọc tài liệu hay truy tìm dữ liệu giữa các phòng ban theo phương pháp thủ công,
4. Nâng cao chất lượng và hiệu quả cho các dịch vụ công
Ứng dụng GIS trong quản lý đô thị được sử dụng để tạo ra một cổng thông tin công cộng trực tuyến, mở ra luồng thông tin giữa các tổ chức Chính phủ và người dân một cách minh bạch và đầy đủ.
Các cấp chính quyền có thể chia sẻ thông tin một cách nhanh chóng tới trong khi người dân có thể tự chủ động truy cập những thông tin họ cần.
5. Tăng cường hỗ trợ cho việc ra quyết định chiến lược
Với khả năng truy cập nhanh vào các nguồn thông tin địa lý quan trọng, các nhà lập kế hoạch có thể tạo ra các chiến lược sáng suốt hiệu quả. Hơn thế, các nhà quản lý đô thị có thể nghiên cứu thêm nhiều kịch bản cho “điều gì xảy ra” với đô thị nhắm đến các chiến lược dài hạn mạnh mẽ và hiệu quả.
Ứng dụng GIS trong quản lý đô thị như thế nào?
Hệ thống thông tin địa lý (GIS) ngày nay có nhiều tính ứng dụng thực tế mang lại lợi ích cho hoạt động quản lý quy hoạch. Việc quản lý cơ sở dữ liệu, trực quan hóa, phân tích không gian và mô hình hóa không gian là một trong những công việc được sử dụng rộng rãi.
Quản lý cơ sở dữ liệu
Quản lý cơ sở dữ liệu và quá trình tạo, nhập, duy trì và sử dụng tất cả các dữ liệu được chuyển vào và ra trên nền tảng GIS.
Đối với quy hoạch đô thị, điều này liên quan đến việc lưu trữ dữ liệu môi trường, dữ liệu kinh tế xã hội, bản đồ và kế hoạch sử dụng đất cũng như các ứng dụng quy hoạch khác.
Như có thể thấy, các thành phố tạo ra một dữ liệu lớn ở nhiều định dạng khác nhau. Cung cấp cơ sở dữ liệu duy nhất, nơi tất cả các dữ liệu có thể được lưu trữ và dễ dàng tổ chức. Khi dữ liệu được thêm vào các cơ sở dữ liệu này, các nhà quy hoạch có thể sử dụng các truy vấn không gian để nhanh chóng truy cập thông tin.
Trực quan hóa tầm nhìn
Trong bối cảnh tốc độ quy hoạch đô thị diễn ra nhanh chóng như hiện nay thì việc triển khai quy hoạch thường gắn liền với bản đồ.
Ứng dụng GIS trong quản lý đô thị sẽ cung cấp công cụ mạnh mẽ trong việc trực quan hóa bản đồ, cho phép các nhà lập kế hoạch tạo bản đồ. Các dữ liệu kinh tế xã hội và môi trường có thể được sử dụng để giúp tạo ra các bản đồ hoặc được thêm vào làm một nguồn dữ liệu thứ cấp.
Bản đồ số giúp các nhà quy hoạch thành phố ra quyết định và khám phá các giải pháp dễ dàng hơn.
Phân tích và mô hình hóa không gian
GIS trong quản lý quy hoạch cho phép phân tích và mô hình hóa không gian, đóng góp quan trọng vào các nhiệm vụ quy hoạch trọng điểm. Các nhiệm vụ bao gồm việc lựa chọn địa điểm, phân tích khu vực quy hoạch và đánh giá các tác động của hoạt động quy hoạch.
Trong đó hầu hết các chức năng của GIS như nội suy, lớp phủ bản đồ, đo lường kết nối đều giúp các nhà quy hoạch đạt được những công việc này.
Các ứng dụng thực tế của GIS trong quản lý đô thị
Cùng phân tích các ứng dụng thực tế khác nhau của GIS trong quy hoạch đô thị.
Thống kê, kiểm soát tài nguyên
Các nền tảng GIS đặc biệt là các nền tảng được sử dụng kết hợp các cảm biến từ xa, giúp giảm thời gian thu thập thông tin về hoạt động sử dụng đất và môi trường. Với loạt hình ảnh từ xa được cập nhật, các nhà quy hoạch có thể phát hiện tình trạng sử dụng đất hiện nay cũng như những thay đổi về sử dụng đất cho toàn bộ khu vực đô thị.
Những hình ảnh này cũng có thể được sử dụng để tạo hình ảnh trực quan hấp dẫn với các mô hình CAD 3D.
Tạo bản đồ & quy hoạch sử dụng đất
Bản đồ sử dụng đất trong tương lai đóng vai trò là hướng dẫn của cộng đồng về cơ sở hạ tầng, kế hoạch xây dựng và không gian công cộng trong tương lai. Những bản đồ này giúp đảm bảo rằng quy hoạch của thành phố giải quyết được vấn đề bảo tồn môi trường, chống ô nhiễm, giảm thiểu các vấn đề giao thông vận tải và hạn chế sự lan rộng của đô thị.
Với việc ứng dụng GIS trong quản lý đô thị, các nhà quy hoạch có thể nhanh chóng tạo bản đồ thành phố như ngày nay, sau đó sử dụng các kỹ thuật dữ liệu dự đoán và mô hình hóa khác nhau để khám phá các kịch bản cho tương lai.
Ứng dụng trong việc lập kế hoạch
GIS có thể được ứng dụng nhằm giúp Chính phủ và doanh nghiệp xử lý và tổ chức các ứng dụng lập kế hoạch. Nhiều cổng thông tin GIS có thể được công khai, người dân có thể truy cập dữ liệu như thông tin thửa đất, ranh giới quận/huyện, phân vùng khu vực,… Với những mục đích và cấp độ khác nhau, các thông tin quan trọng khác sẽ được cung cấp tại nhiều nguồn khác nhau để giải quyết nhu cầu tìm kiếm dữ liệu của người dân.
Hơn nữa với tất cả các ứng dụng được lưu trữ trong cơ sở dữ liệu trung tâm, việc tổ chức, theo dõi và xử lý trạng thái đã trở nên đơn giản hơn bao giờ hết.
Phân tích dữ liệu kinh tế xã hội và môi trường
Việc lập bản đồ sử dụng đất trong tương lai phải tính đến một số kịch bản liên quan đến môi trường cũng như nhu cầu sử dụng đất trong tương lai của dự án. Mô hình hóa phải bao gồm dữ liệu dân số, hoạt động kinh tế và phân bố theo không gian.
Thành phần trực quan của GIS giúp cho việc phân tích dữ liệu dựa trên vị trí (như xu hướng kinh tế xã hội và môi trường) trở nên đơn giản và hiệu quả hơn. GIS cho phép tạo bản đồ chuyên đề – kết hợp dữ liệu và vị trí để khám phá mối tương quan và hiển thị xu hướng.
Đối với các tập dữ liệu khác nhau được lưu trữ trong cơ sở dữ liệu GIS, người dùng có thể tạo các hình ảnh nhiều lớp bao gồm địa hình, bản đồ đường phố, bản đồ chuyên đề,… giúp dễ dàng xác định các không gian lý tưởng cũng như các khu vực xung đột tiềm ẩn.
Phân tích sự phù hợp của đất đai / Lựa chọn địa điểm
Các công cụ GIS như lớp phủ bản đồ cho phép các nhà quy hoạch đô thị tiến hành phân tích tính phù hợp của đất đai, một bước quan trọng trong việc lựa chọn địa điểm (Site Selection).
Các cuộc viễn thám, truy vấn không gian và phân tích dữ liệu môi trường giúp các nhà quy hoạch đô thị tìm ra các khu vực nhạy cảm về môi trường. Bằng cách xếp chồng lên các khu vực hiện có lên trên bản đồ, có thể xác định các khu vực xung đột giữa môi trường và sự phát triển tiềm năng.
Đo lường khả năng kết nối
Các chức năng xử lý địa lý của GIS như lớp phủ bản đồ, bộ đệm và phân tích không gian giúp các nhà quy hoạch đô thị tiến hành đo lường kết nối.
Khả năng kết nối đề cập đến mức độ dễ dàng đi bộ hoặc đi xe đạp trong một thành phố nhất định. Một khu vực có tính kết nối cao sẽ mang đến cho cư dân nhiều sự lựa chọn để đi từ điểm A đến điểm B một cách nhanh chóng.
Đánh giá tác động
Đánh giá tác động môi trường có thể được thực hiện để đánh giá những tác động tiềm tàng mà sự phát triển đô thị sẽ có với môi trường. Nếu các vấn đề được phát hiện, nhà quản lý quy hoạch đô thị có thể đề xuất cách để giảm bớt hoặc giảm thiểu các kết quả tiêu cực.
Giám sát và đưa ra phản hồi
Các công cụ GIS có thể giúp đánh giá kế hoạch xây dựng, giám sát dự án sau khi hoàn thành và thậm chí thu thập thông tin phản hồi để giúp thực hiện các cải tiến.
Cùng với việc thực hiện viễn thám, GIS có thể giúp các nhà lập kế hoạch theo dõi sự phát triển có tuân theo quy hoạch sử dụng đất của khu vực hay không. Nó cũng có thể giúp các nhà quy hoạch đánh giá tác động và đề xuất các điều chỉnh.
Kết luận
Như một công cụ quan trọng và hữu ích, GIS đã ngày một trở thành một giải pháp không thể thiếu nhằm giúp các nhà quy hoạch đô thị phát triển các khu vực mà chúng ta đang sinh sống.
Mọi thông tin và yêu cầu tư vấn về GIS, vui lòng liên hệ HOTLINE (+84) 46 251 0750 hoặc để lại thông tin theo form mẫu đăng ký tại LINK.
Tham khảo thêm:
7 khái niệm quan trọng về quy hoạch đô thị
7 hình ảnh trực quan hấp dẫn không ngờ thể hiện sức mạnh từ ứng dụng GIS
Đâu là cơ hội và thách thức để hướng tới Smart City trong tương lai?
Giải pháp cung cấp thông tin bất động sản trên bản đồ số
Cuộc sống tiện ích hơn với việc lập bản đồ kết hợp thông tin vị trí
